Zęby mądrości, czyli wszystko o leczeniu, usuwaniu i higienie ósemek
Ósemki bardzo często są nazywane zębami mądrości. Niektórym pacjentom ich wyrzynanie się może sprawić wielki ból. Co warto wiedzieć o tych dość kłopotliwych zębach. Prezentujemy podstawowe wiadomości na temat zębów mądrości. W jakim wieku wyrastają zęby mądrości i czy ósemki rosną u wszystkich ludzi? Ósemki to trzecie zęby trzonowe. Wyrastają najpóźniej, bo gdy już zapomnieliśmy o dolegliwościach trapiących nas podczas wyrastania zębów. Ósemki wychodzą zazwyczaj między 17. a 25. rokiem życia, czyli w dorosłym życiu człowieka. Z okresem wyrzynania się wiąże się ich nazwa, gdyż jesteśmy już mądrymi, dorosłymi ludźmi. Może się zdarzyć, iż ich wyrzynanie może trwać nawet do 40. roku życia. Niektóre osoby nie mają wcale tych zębów. Dentystów nie zdziwi przypadek osób po 60., którym także wyrzynają się zęby mądrości. Jest to spowodowane noszeniem ruchomej protezy. Jej ucisk powoduje wychodzenie zębów tkwiących do tej pory w kości. Profesor Alan Mann z Uniwersytetu w Princeton (USA) prowadził badania na temat tego, dlaczego u niektórych grup etnicznych nie występują zęby mądrości. Naukowiec twierdzi, iż doprowadziła do tego przypadkowa mutacja, która miała miejsce kilka tysięcy lat temu. Obecnie u około 10-25% Amerykanów i Europejczyków nie rosną wszystkie zęby mądrości. Wśród mieszkańców Afryki i Azji, jest to odpowiednio 11% i 40%, a u Eskimosów nawet 45% populacji nie ma pełnego kompletu trzecich trzonowców. Ciekawostką jest fakt, iż Polacy na tle innych mieszkańców Europy przodują w kwestii posiadania zębów mądrości. Zbyteczne zęby? Przez lata zmienił się styl życia ludzi, kształt ich szczęki i podstawowa funkcja ósemek, czyli szlifowanie jedzenia przestała mieć tak wielkie znaczenie. Współcześnie osoby u których ósemki nie pojawiły się nie skarżą się na problemy z gryzieniem czy żuciem pokarmów, a nawet są zadowolone, iż nie były narażone na dolegliwości związane z ich bolesnym wychodzeniem. Źle rosnące ósemki, niespełniające swoich funkcji, wymagają przeprowadzenie specjalistycznego zabiegu chirurgicznego. Jakie mają funkcje te zęby? Otóż, tak jak inne zęby trzonowe, ich zadaniem jest rozdrabnianie i przeżuwanie spożywanego pożywienia. Nasi czworonożni przodkowie cieszyli się z ich obecności. Ewolucja spowodowała, iż obecnie są one nam niepotrzebne, a nawet budowa szczęki uległa takim zmianom na przestrzeni wieków, że dziś ósemki z trudem się w niej mieszczą. Gdy w łuku zębowym nie ma wystarczającego dla nich miejsca to wyrastają niewłaściwie lub w ogóle nie wyrzynają się. Szczęśliwa jest niewielka grupa osób, którym ósemki wyrosły całkowicie i bez problemów mogą spełniać swoją rolę. Standardowo zaleca się, aby zęby mądrości, które nie wyrosły prawidłowo do 16.-18. roku życia były usuwane. Jakie problemy powodują ósemki? Źle umiejscowione ósemki Zęby mądrości, które nie mają miejsca rosną krzywo, tym samym powodując ucisk i stłaczanie sąsiednich zębów. Może to powodować rozwijanie się stanów zapalnych, szczękościsku, próchnicy, bóli migrenowych czy powstawanie torbieli wokół zęba. Problemem są też ósemki wyrznięte połowicznie – ósemki częściowo zatrzymane (ząb jest częściowo przykryty przez dziąsło). W momencie nagryzanie dziąsła dochodzi do zranień, ponadto pod płatem dziąsła gromadzą się resztki pożywienia i bakterie, sprzyjając stanom zapalnym. Kłopoty powodują także ósemki całkowicie zatrzymane. Zazwyczaj te zęby są ułożone i naciskają na korzenie trzonowców. Dlaczego ósemki szybko się psują? Na wystąpienie szybkich zmian chorobotwórczych ma wpływ ich położenie. Doskonale zdajemy sobie sprawę, iż w tylnej części szczęki często odkładają się resztki pokarmu. Dostęp do tego obszaru jamy ustnej jest znacznie utrudniony, nie zawsze bowiem potrafimy dotrzeć szczoteczką do ósemek i dokładnie je wyczyścić, przez co zęby mądrości są bardzo narażone na atak bakterii próchnicowych. Kolejnym etapem będzie przeniesienie się próchnicy na sąsiadujące zęby. Bolesne wyrzynanie się zębów mądrości Czasem proces wychodzenia tych zębów może być bardzo bolesny i trwać długo. Aby złagodzić przykre dolegliwości zaleca się jeść miękkie pokarmy, płukać zęby odpowiednimi preparatami poleconymi przez naszego dentystę, okładać bolące miejsce zimnymi okładami, lodem. Najważniejsze jest, aby umówić się na wizytę kontrolną, podczas której dobry dentysta zrobi nam RTG, dzięki niemu dowiemy się, czy zęby prawidłowo rosną. Istotna jest także higiena jamy ustnej. Należy dokładnie myć zęby miękką szczoteczką. Usuwanie zębów mądrości W niektórych przypadkach zaleca się usunięcie zębów mądrości: – ze względów ortodontycznych, – gdy ząb jest w złym stanie, a trudny dostęp uniemożliwia jego prawidłowe leczenie – gdy całkowicie się nie wyrznął lub jest nieprawidłowo umiejscowiony. Zabieg usunięcia jest zabiegiem chirurgicznym, jednakże nie w każdym gabinecie stomatologicznym może on zostać przeprowadzony i nie każdy lekarz stomatolog ma uprawnienia do jego wykonania. Zabieg jest wykonywany przez lekarza chirurga szczękowego. Usunięcie zęba zatrzymanego (potocznie nazywane dłutowaniem ósemki) zazwyczaj wiąże się z nacięciem dziąsła i wydostaniem zęba z kości, kolejno lekarz zszywa ranę. Nie należy się go obawiać, bo współczesna chirurgia stomatologiczna pozwala prawie na bezbolesne usuwanie ósemek. Każdy zabieg jest indywidualnie konsultowany, a jego przeprowadzenie jest poprzedzone wykonaniem RTG, najlepiej panoramicznego. Czas trwania zabiegu waha się od 15 do 45 minut, w zależności od stopnia skomplikowania zabiegu (stopnia zatrzymania ósemki). Po tygodniu od zabiegu szwy są zdejmowane. Jakich zaleceń trzeba przestrzegać po ekstrakcji ósemki? Wiadomo, iż po ekstrakcji ósemki może wystąpić nieprzyjemny ból zębów oraz opuchlizna. Aby ją zmniejszyć zaleca się, aby pacjent przykładał do policzka zimne okłady i ssał kostki lodu. Pomocne okażą się również środki przeciwbólowe. Kiedy istnieją ku temu wskazania, na przykład po usunięciu ósemki częściowo zatrzymanej z przewlekłym stanem zapalnym, chirurg stomatologiczny przepisuje również antybiotyk, który należy przyjmować według zaleceń, najczęściej do kilku dni po zabiegu. Stomatolog odradza także przez dobę od zabiegu palenie papierosów, czyszczenie zębów w pobliżu miejsca ekstrakcji, picia przez słomkę ani wydmuchiwania nosa (silny strumień powietrza może uszkodzić ranę). Jeśli chcemy by dziąsło jeszcze szybciej się zagoiło, możemy delikatnie płukać usta ciepłą wodą z solą (łyżka na szklankę wody). Powinniśmy także odstawić twarde posiłki, a przez tydzień jeść letnie, papkowate dania. Mamy złe wiadomości dla kawoszy, gdyż przez tydzień będą musieli oni zrezygnować z picia kawy, nie poleca się także spożywania napojów energetyzujących, gdyż podnoszą ciśnienie krwi, a wtedy trudniej powstrzymać krwawienie. Gdybyśmy po kilku dniach od zabiegu nadal odczuwali uporczywy lub nasilający się ból, pojawiło by się krwawienie albo gorączka, to koniecznie umówmy się na kontrolną wizytę w swoim gabinecie stomatologicznym, gdyż takie objawy są niepokojące.
